Het moment waarop je voor jezelf kiest als het allemaal te stressvol wordt, is soms een overwinning op je eigen doelen, waarden en overtuigingen. Alle seinen in je lijf staan op rood. Het lukt niet zoals je het graag wilt. Niets komt op de, volgens jou, juiste manier uit je vingers. Dit overkomt ons allemaal wel eens. Ergens ligt een hoge lat… door jezelf daar gelegd, door een ander… zeg het maar. Het overkwam ‘mijn juf’ van de week.
De afspraak is dat er weer zelf een opname gemaakt wordt. Deze wordt makkelijk geüpload in het platform van Irisconnect en ik krijg dan een berichtje dat ik kan meekijken. Kind kan de was doen…. Ja, in dit opzicht wel. Tijdens de opnames slaat op enig moment de stress toe. De leerkracht is heel goed voorbereid, heeft overal reminder briefjes liggen en start de les goed in.
Op enig moment gaat de tijd ‘te snel’… de tijdsdruk stijgt. Meestal een signaal dat je toch te lang van stof bent, te veel afleidingen hebt, niet duidelijk genoeg bent. Of een signaal dat de stof te moeilijk is voor de leerlingen. Het ligt niet altijd aan de leerkracht. Door de druk van de tijd ontstaat stress, ontevredenheid en in dit geval een ‘kater’. Thuis bekijkt de juf in alle rust de opnames en trekt de conclusie dat er toch weer valkuilen zijn waar ze met open ogen in gelopen is. Te weinig structuur en te lang van stof. Zucht… daar is dan die kater. Ondanks voorbereiding en briefjes, niet gelukt.
De juf maakt een nieuw plan. Ondertussen hebben we al meerdere keren kennisgemaakt met haar veerkracht. Ook nu bedenkt ze een goed plan om verder te kunnen ondanks de kater. Ze stelt mij voor een les voor te bereiden, die door te spreken met een collega en daarna aan mij te geven voor de laatste feedback. Deze les gaat ze dan geven op maandag, voorafgaand aan de tussenevaluatie. Ik vind het een goed, constructief en professioneel plan. Eén tip: bereid het niet zo goed voor dat je niet meer kunt of durft te bewegen in de les!
Haar mailtjes lezend word ik aan het denken gezet. Wat gebeurt hier nu? Waar er eerst vrijwel geen sprake was van stress, maar duidelijk van ontwikkeling, is daar nu ineens toch die stress. Is dat de tussenevaluatie van maandag aanstaande? Is dat het verslag van het kwaliteitskompas? Zijn dat alle goed bedoelde adviezen? Ik denk een combinatie. En wat kan ik daar als begeleider/coach nu mee?
- Ik breek de ontwikkeling samen met de juf in kleine stukjes, we zijn nu vooral bezig met de start van de les en de controlevragen.
- Mijn tips/ adviezen probeer ik kort, bondig en op schrift te houden, zodat het overzichtelijk blijft.
- We hebben de ontwikkeling in beeld, steeds kijken we samen naar wat er als doel gehanteerd wordt en hoe het daarmee gaat. Als een doel niet gehaald is, doen we er geen doel bij.
- We nemen de tijd voor de ontwikkeling (maar hebben misschien wel het gevoel dat het niet snel genoeg gaat omdat een ander een ander tijdspad hanteert?).
- Ik kijk vooral ook naar wat wel lukt als basis om vanuit te vertrekken voor ontwikkeling.
Als ik zo naar mijn punten kijk, zijn we precies aan het doen wat leerkrachten ook (zouden moeten) doen. Wil je iemand iets leren of dat iemand tot leren komt, zijn dit belangrijke ingrediënten. Zodra een ander zich daarmee gaat bemoeien kan het lastig worden. Voor leerkrachten is dat bijvoorbeeld de methode-onafhankelijke toets of eisen van inspectie. De soms ongrijpbare druk van buitenaf is, als je al wat onzeker bent, funest. Het maakt dat je kunt gaan toe werken naar iets van een ander, iets waar je geen grip op hebt, geen begrip van hebt, wat niet in de zone van jouw eigen ontwikkeling ligt, wat een blackbox lijkt, waar zo maar wat uit kan komen. De uitslag van een toets of het oordeel van inspectie is altijd gerelateerd aan de huidige stand van zaken en biedt mogelijkheden tot verandering. Maar als je hoopt dat je het hoogst haalbare oordeel haalt, zonder echt rekening te houden met die huidige stand van zaken… kom je van een koude kermis thuis. Het belang van een goed beeld van de huidige stand van zaken, heldere doelen waar je naar toe werkt, een goed tijdspad en een inhoudelijke planning helpen daarbij.
Maar goed, voor deze juf is wat we nu doen nog niet de aanpak die helemaal werkt. Er ontstaat stress en dat belemmert alle leren. Een belangrijk punt om mee te nemen in de evaluatie van maandag. Hoeveel tijd hebben we eigenlijk? En wat is er überhaupt mogelijk in die tijd?
Naast de punten voor de tussenevaluatie bezin ik mij op mijn eigen rol. Ik weet dat we een goed beeld hebben van de huidige stand van zaken en heldere doelen. Maar realiseer mij ook dat we weliswaar een tijdspad en planning hebben, maar die is agenda-technisch. Niet inhoudelijk. Daar valt nog wat te winnen!
Verder speel ik als coach-begeleider een rol in de ontwikkeling. Naast wat ik al doe (zie de bolletjes boven), wat doe ik niet wat wel zou kunnen helpen? Ik las het boek Didactisch coachen. Meer positieve feedback met beperkte aanwijzingen, haal ik daar onder andere uit. Ik ben best lang van stof en als ik eenmaal begin… Dus toch het aantal aanwijzingen maar eens beperken.
Ik haal ook uit het boek: vragenstellen op verschillende niveaus. Ik denk dat ik de beelden nog meer voor zich kan laten spreken, meer stiltes laten vallen om denken te bevorderen en de ander aan het woord te laten.
Kortom… ook ik ben lerend in deze.
Mijn werkpunten en misschien voor andere (beeld)coaches ook van waarde:
- In de tussenevaluatie de hoeveelheid tijd en de verwachtingen daarbinnen nog eens goed bespreken
- Een inhoudelijke planning maken met de juf.
- Het aantal aanwijzingen beperken
- De beelden nog meer voor zich laten spreken (en meer vragen stellen om te helpen denken).