Het is tof om te zien hoe een leerkracht een grotere affiniteit kan hebben met een bepaalde groep. In de kleutergroep is ‘mijn’ juf toch echt beter op haar plek dan bij de kinderen in groep 7-8. Oh ja, het gaat daar natuurlijk prima, er is een leuke band met de kinderen, onderwijs wordt gegeven. Maar bij de kleuters gaat allemaal net een beetje makkelijker en natuurlijker.
Vandaag staat het Moederdagcadeautje op het programma. Sommige leerlingen zitten letterlijk met hun tong uit de mond bloemen te knutselen, draadjes om spijkertjes te winden en de geschikte kleuren voor die draadjes uit te zoeken. Het is jammer dat de moeders van deze kinderen dit niet zien. De liefde voor deze kinderen zwol op in mijn lijf! Oh, moeders… je moest eens weten! Het is niet zomaar een cadeautje… het is pure liefde wat deze moeders krijgen zondag.
Je begrijpt, de leerlingen maken een vaasje met spijkers die ze heel voorzichtig, maar ferm genoeg in een plankje slaan. Ze winden daar gekleurde draadjes omheen zodat er een vaas ontstaat. Dat is nog best een hele klus, want een keer een draad om een spijker winden is voor ons wellicht zo gedaan, voor die kleine kleutervingers en de bijhorende motoriek is het een hele (voor sommige kinderen frustrerende) opgave. En groot de trots als het dan gelukt is! En check: weer een keer de motoriek, het doorzettingsvermogen en de zelfkennis geoefend!
Hoewel ik wat afgeleid werd tijdens de observatie door alle pracht die ik zag in het gedrag van de leerlingen, uiteraard keek ik ook deze keer mee met de didactische keuzes die gemaakt werden. En een daarvan hebben we aan de hand van de video beelden uitgebreid besproken.
Concreet materiaal in een les werkt voor alle leeftijden enorm motiverend. Het trekt de aandacht, het geeft een duidelijk beeld van iets en het is vaak een mooi bruggetje tussen het leven buiten school en op school. In het kader van het Moederdagvaasje was er deze keer een soortgelijk stenen vaasje door de juf gekocht. De kinderen zijn duidelijk meteen geboeid (zo leuk hoe je dat direct ziet gebeuren op beeld!) Mooi dat daarbij de woorden ‘kringloopwinkel’ en ‘tweedehands’ en passant worden gebruikt. Het is een stenen vaasje en daarmee wordt de hoge verwachting uitgesproken dat de kinderen daar in de huishoek prima mee om kunnen gaan.
Oke, dat heb je dan dus: concreet materiaal als brug tussen de werkelijkheid, het spel en het te maken werkstuk. Het moment waarop je dit introduceert is belangrijk. Op de video is heel mooi te zien dat er diverse mogelijkheden en momenten zijn daarvoor. Dat de keuze die gemaakt is eigenlijk net niet het beste moment is en dat je daardoor allerlei kansen niet benut.
Zo kan het vaasje fungeren als denkvraag:
Waarom heb ik een vaasje gekocht denken jullie? Wat heeft dat te maken met wat we aan het doen zijn?
Waar kunnen we het vaasje gaan gebruiken en hoe dan?
Het vaasje is ook een prachtig betekenisvol element voor de huishoek: je wilt natuurlijk dat er bloemen in komen, die je dan moet gaan kopen in de bloemenwinkel.
Ook kan het vaasje gebruikt worden voor het ophalen van de voorkennis: Ik zag dit vaasje en moest aan de vaasjes van jullie denken. Jullie maken die voor Moederdag, hoe moest dat ook al weer. Uit welke stappen bestaat het maken van dat vaasje ook al weer? (in dit geval: spijkers slaan, draadjes winden, bloemen maken, bloemen er in stoppen). Je kunt zo de leerlingen activeren om na te denken over de stappen, te bespreken wat daar ook alweer allemaal bij kwam kijken en hoe ver je daar al mee bent. Je krijgt zo een mooie herhaling van de stappen, je activeert de leerlingen na te denken over hoe het ook al weer moest, je checkt wat de leerlingen daarvan nog weten én je zet ze aan tot denken over wat ze zelf nog moeten doen daarin en creëert dus zo eigenaarschap. Op deze manier is het vaasje vliegwiel voor de opstart van de les.
Nadenken over de les, de manier en momenten waarop je iets doet, dat is het vakmanschap van de leerkracht. Er is nooit één beste weg. Er zijn altijd meerdere wegen, maar de een gaat wel lekkerder, sneller, efficiënter dan de ander. Heb je hier heel veel voorbereiding voor nodig? Ik denk het niet: goed weten wat je doet en waarom, maakt dat slimme keuzes maken vrijwel vanzelf gaat. Kijk terug op je les, ben je tevreden, kon het handiger, met een grotere activiteit of betrokkenheid? Trek een duidelijke conclusie daarin en bedenk hoe je het een volgende keer anders zou doen. Hou die gedachte vast!