Thematisch werken
Thematisch werken: de kans voor lang en gelukkig leren
Meer kennis in het onderwijs is van levensbelang! Door de fragmentering in het onderwijs, is het kennisniveau van leerlingen en vaak ook van de leerkrachten afgenomen. Hoe meer kennis je hebt, des te makkelijker beklijft nieuwe kennis. Kennis maakt leren van lezen en rekenen makkelijker. Even sparren?
Thematisch werken: de kans voor lang en gelukkig leren
Meer kennis in het onderwijs is van levensbelang! Door de fragmentering in het onderwijs, is het kennisniveau van leerlingen en vaak ook van de leerkrachten afgenomen. Hoe meer kennis je hebt, des te makkelijker beklijft nieuwe kennis. Kennis maakt leren van lezen en rekenen makkelijker. Even sparren?
leesplezier én didactiek
Het team werkt samen aan thema’s (inhoud, doelen, activiteiten etc.).
Er wordt gewerkt met inhoudelijke thema’s op basis van de door de school bepaalde bronnen (kan methode zijn, maar ook zelf gezochte bronnen).
Er is een duidelijke themaplanning (en vastgestelde aanpak hoe een thema voor te bereiden.
Er is een werkwijze vastgesteld.
Leerkrachten ondersteunen elkaar (en nieuwe collega’s) bij het uitwerken, uitvoeren en evalueren van thema’s.
“Op De Maaspleinschool worden excellente resultaten behaald en heeft jouw werkwijze enorm bijgedragen aan een professionele cultuur waarin leerkrachten inmiddels zélf de touwtjes in handen hebben”.
Wat goed technisch lezen jouw oplevert
Kennis is de motor voor leren. Hoe meer kennis je hebt, des te makkelijker leer je. Kennis haakt aan kennis in je brein. Onderzoek wijst daarbij uit dat langer werken aan een bepaald onderwerp bijdraagt aan dieper leren. Kennis wordt door de herhaling en de samenhang opgeslagen in het langetermijngeheugen, waaruit het opgehaald kan worden om iets nieuws te leren. Naast het effect van thematisch samenhangend aanbod op het brein, is het ook vooral een manier van werken waarvoor veel leerkrachten warm lopen. Onderwijs is nuttiger, betekenisvoller en veel interessanter voor kinderen. En dat motiveert de leerkracht.
Wat je kunt verwachten
Meer zelfvertrouwen door kennis
Door een stevige kennisbasis kan met meer vertrouwen gehandeld worden. Daardoor kunnen weloverwogen beslissingen genomen worden voor het welzijn van de kinderen en het succes van de school.
Ruimte in het programma
Door ruimte in het hoofd en de omgeving te creëren is het mogelijk om kennis goed in te zetten. Zorg voor ‘lucht’ in het programma, in de dagindeling, ruimte in het hoofd en ruimte om te voelen wat een besluit of situatie met je doet. Door fysiek ruimte in te nemen en gebruik te maken van de ruimte om je heen, komt kennis veel beter over.
Het werk verrijken en verdiepen
Een van de grootste geschenken die je jezelf kunnen geven als onderwijsprofessional is momenten van rust en reflectie. Door rust te nemen kunnen je je gedachten ordenen, creativiteit stimuleren en nieuwe inzichten verwerven die het werk verrijken en verdiepen. Neem bewust tijd voor observatie, reflectie en ontspanning.
Meer aandacht
Met meer rust is makkelijker aandacht te hebben voor alles om je heen. De taak die je jezelf gaf, de leerling die anders doet dan anders. Met aandacht ergens naar luisteren of kijken, levert interessante inzichten en kennis op.
Productief werken
Deel je tijd slim in en gebruik deze goed. Door aandacht te hebben voor de dingen om je heen kun je prioriteiten stellen. Je bepaalt zo zelf waar je je tijd aan wilt besteden.
Creativiteit ontwikkelen
Een hoge mate van creativiteit ontstaat zodra je tot rust komt. Out of the box denken en problemen oplossen wordt makkelijker. Wat weer bijdraagt aan je kennis, de ruimte die je kunt nemen, de rust die je voelt en de aandacht die je daarmee geven kunt.
Hoe werkt het
Thematisch werken is een onderwijsvisie, die door alle leerkrachten omarmd moet worden en vraagt veel inspanning van het team. Een gedragen visie, facilitering in tijd en aandacht, investeren in scholing en voorbereiding zijn noodzakelijk. We maken samen een plan voor de noodzakelijke acties. Deze zullen voor een deel bestaan uit scholing en het samen voorbereiden van de thema’s. Daarnaast horen lesobservaties door mij en de collega’s bij de schoolontwikkeling.
Hoe werkt het
Thematisch werken is een onderwijsvisie, die door alle leerkrachten omarmd moet worden en vraagt veel inspanning van het team. Een gedragen visie, facilitering in tijd en aandacht, investeren in scholing en voorbereiding zijn noodzakelijk. We maken samen een plan voor de noodzakelijke acties. Deze zullen voor een deel bestaan uit scholing en het samen voorbereiden van de thema’s. Daarnaast horen lesobservaties door mij en de collega’s bij de schoolontwikkeling.
“Janneke werkt vanuit verbinding. Zij kan kennis overbrengen en een team enthousiasmeren om samen te werken aan het verbeteren van het onderwijs. Door haar brede kennis en ervaring kan zij teams enthousiasmeren en begeleiden om te reflecteren op het eigen handelen. Janneke zet het schoolteam waarmee ze werkt in de actiemodus. Daarnaast zijn de lijnen kort; even sparren met de ib’er en directeur; Janneke denkt mee. Haar advies is kundig en opbouwend!”
Welk onderwerp je mij ook voor vraagt. Dit is wat je in elk geval krijgt:
Activiteit
Een actieve betrokkenheid en heel veel kennis en ervaring. Ik kan snel, praktisch en out of the box denken. De praktische haalbaarheid van dingen test ik graag samen met je uit.
Bevlogenheid
Mijn hart gaat uit naar onderwijs, naar de leerkracht die het verschil kan maken. Met mijn hele ziel en zaligheid verbind ik mij aan prachtig onderwijs waarvan iedereen profiteert, niet alleen de leerling.
Vrijheid
We permitteren ons de vrijheid en de rust om oplossingen te bedenken die bij jou en je situatie passen. Daarbij hou ik de onderwijskundige en didactische kaders in het oog zodat de vrijheid ook echt vrij kan zijn.
Geloof
Ik doe alleen waar ik in geloof. Mijn hoofd en gevoel zijn samen mijn graadmeter. Voelt het goed en geloof ik erin, dan ga ik er voor. Ik geloof in de ontwikkelkracht van mensen en denk mee in wat jij wilt ontwikkelen.
Authenticiteit
Het werkt het fijnst als we allebei onszelf kunnen zijn. Ik investeer daarom in je leren kennen en grip krijgen op jouw situatie. Je krijgt van mij openheid, eerlijkheid en vertrouwen.
Veelgestelde vragen
Heb je een vaste aanpak die je gebruikt als je een themaplanning gaat maken?
Ja, die heb ik. Maar als je al een manier van werken hebt, dan gaan we daarmee aan de slag.
Werken scholen die met jou hebben samengewerkt nog steeds thematisch?
Dat verschilt. Sommige scholen werken nog steeds naar volle tevredenheid en heel enthousiast op de manier zoals we die met z’n allen hebben vastgesteld. Andere scholen zijn teruggegaan naar het werken met een methode en bieden bijvoorbeeld een keer per jaar een schoolbreed thema aan. Dat doen ze dan nog steeds op de aangeleerde manier. De reden dat scholen stoppen met thematisch werken is vrijwel altijd: gebrek aan tijd. Het voorbereiden van een thema moet dan altijd ergens tussendoor of even snel. Dat doodt de creativiteit, geeft veel stress en levert zelden een thema op waarin leerlingen helemaal losgaan. Tijd is iets dat je moet nemen en dat gefaciliteerd moet worden. In veel gevallen is er sprake van een wijziging in directeur of in de taken van de zittende directie (bijvoorbeeld wanneer deze meerschoolsdirecteur is geworden en minder tijd heeft). Zoals hierboven al gezegd: bij dit soort ontwikkelingen is de rol van de onderwijskundig leider cruciaal en bepalend.
Moeten de kleutergroepen meedoen aan een traject?
In principe vind ik van wel. Als je een schoolbrede ontwikkeling wilt, dan horen zij erbij. Gezamenlijke taal creëren is noodzakelijk. Een doorgaande lijn in doelen, aanpak en inhoud ook. Je kunt wel bepalen dat de rol die deze groep heeft anders is. Vaak is er al veel ervaring en expertise op het gebied van thematisch werken, en die kan ingezet worden ter ondersteuning van de rest van de school. Het kan wel zo zijn dat je als school besluit met pilotgroepen te beginnen, of alleen met de bovenbouw. In beide gevallen doet niet de hele kleuterbouw mee met de ontwikkeling, maar het is wel aan te raden een van de leerkrachten te betrekken bij de ontwikkeling. Vooral vanuit het idee dat er een doorgaande lijn moet komen en er al veel expertise is.
Hoeveel tijd kost dit?
Dat varieert per school, maar trek er maar 2 tot 3 jaar voor uit. Interventies worden gepland in de cyclus van de thema’s. Een eerste of tweede thema voorbereiden kost veel meer tijd dan latere thema’s. Een traject kent een duidelijke fade-out constructie, oftewel de begeleiding door mij neemt geleidelijk aan af. De scholing zal blijven omdat niet alle aspecten van thematisch werken/thematiseren tegelijk aan bod kunnen komen. Op basis van de noodzakelijke en mogelijke volgende stap wordt bepaald welke onderwerpen in de scholing komen.
Je maakt onderscheid tussen thematisch werken en thematiseren. Waarom doe je dat?
Omdat er een verschil tussen bestaat. Je kunt er een boek over schrijven (Van thematisch werken naar thematiseren, Bouwman e.a.). Maar kort gezegd: bij thematisch werken is er sprake van onderling samenhangende activiteiten en instructies. Deze zijn vaak sterk leerkracht gestuurd. Bij thematiseren krijgen de leerlingen een veel grotere inbreng in de inhoud van het thema. Deze laatste variant is een verder gevorderde versie van thematisch werken. De werkwijze in een traject zal daardoor anders zijn, omdat er al veel expertise is op het gebied van thematisch werken.
Ben je benieuwd welke vorm van thematisch onderwijs bij jullie past?